Tito je bio lider Komunističke partije Jugoslavije, vođa jugoslovenskih partizana u Drugom svjetskom ratu, koji je narodnooslobodilački rat i revoluciju doveo do pobjede.

U međunarodnoj politici bio je jedan od najistaknutijih pobornika mira i aktivne koegzistencije, prava samoopredjeljenja i ravnopravnosti među narodima.

Izveo je zemlju iz sovjetskog bloka i bio vođa Pokreta nesvrstanih. 

Nehruovu nagradu (Indija) dobio je 1973. za međunarodno razumijevanje. 

Josip Broz Tito rođen je 7. maja 1892. godine, u Kumrovecu (Hrvatska). U raznim dokumentima pojavljivali su se različiti datumi Brozovog rođenja, pa je tako jedan od njih bio i 25. maj, koji se poslije obilježavao kao Titov rođendan - Dan mladosti.

Osnovnu školu završio je u Kumrovecu (1905. godine), a u Sisku je izučio bravarski zanat (1910.), da bi odmah potom postao član Socijaldemokratske stranke Hrvatske i Slavonije. Nakon toga je radio u Kamniku u Sloveniji, Čenkovu u Češkoj, u Münchenu, u tvornici automobila "Benz" u Mannheimu, u Njemačkom Ruhru, Beču, Bečkom Novom Mjestu, gdje je radio u tvornici automobila "Daimler" kao probni vozač. Naučio je njemački i češki jezik, te usavršio svoj i izučio nove zanate.

Na odsluženje vojnog roka odlazi 1913. godine u Zagreb. Tokom služenja vojnog roka pohađao je podoficirski kurs i dobio čin vodnika. Prvi svjetski rat zatiče ga kao vodnika, te je s jedinicom poslan na ratište. Ali, za vrijeme puta na ratište zatvoren je zbog optužbe da veliča antimilitarizam. Na frontu je bio do 25. maja 1915. godine, kada je ranjen i zarobljen. U ruskoj bolnici proveo je trinaest mjeseci, gdje mnogo čita i uči ruski jezik. Nakon izlječenja, Tito je kao zarobljenik poslan na rad u selo Kalasijevo. Krajem 1916. godine, premješten je u Kungur, gdje radi na održavanju željezničke pruge.

U junu 1917. godine odlazi u Petrograd, gdje sudjeluje u demonstracijama. Zatim odlazi u Finsku, gdje je uhapšen i poslan u zatvor u Petropavlovskoj tvrđavi, iz koje je transportiran natrag u Kungur. Iz transporta je pobjegao i dospio u Omsk, gdje se, poslije pobjede oktobarske revolucije, prijavio u odred Crvene internacionalne garde. U proljeće 1918. godine zatražio je da bude primljen u Rusku komunističku partiju (boljševika). U ljeto iste godine umaknuo je pred Kolčakovom vojskom među Kirgize, gdje je radio kao strojar u jednom mlinu. Po povratku boljševika u Omsk, vratio se u taj grad i tamo postao član jugoslavenske sekcije Ruske komunističke partije.

U jesen 1920. vraća se u Zagreb gdje stupa u redove Komunističke partije Jugoslavije. Po partijskim zadacima odlazi u Kraljevicu, Beograd i u Smederevsku Palanku. U aprilu 1927. opet se vraća u Zagreb. Zbog komunističke propagande, sud u Ogulinu osuđuje ga na sedam mjeseci robije, uvjetno na četiri mjeseca. Nakon izlaska iz zatvora Tito ujedinjuje Partiju koja je bila podijeljena na različit frakcije. Zbog demonstracija u julu 1928. godine osuđen je na pet godina zatvora, te u marta 1934. izlazi iz zatvora. Odlazi u Samobor, postao je ilegalac i prvi put se spominje ime Tito.

Postojalo je više priča o tome kako je dobio ime Tito, ali je sam kasnije više puta objašnjavao da ga nikakav posebni razlog nije potakao da uzme to ime. Jednostavno, to je narodno ime, koje nije posebno rijetko.

Uključen je u Politički biro CK KPJ 1934. godine. Zbog partijskih zadataka povremeno odlazi u Pariz i Moskvu. Krajem 1937. godine Josip Broz Tito postaje generalni sekretar Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije.

Drugi Svjetski rat i okupacija Jugoslavije zatekla ga je u Zagrebu, odakle je, njegovom inicijativom, upućen proglas CK KPJ narodima Jugoslavije i radnom narodu Jugoslavije, u kojemu se ističe odlučnost Partije da u oslobodilačkom ratu ustraje u prvim redovima, u kojemu ustaje protiv potpaljivanja nacionalne mržnje i poziva radnike, seljake, omladinu, građane i sve rodoljube da se ujedine u borbi za nacionalnu nezavisnost. U maju 1941. godine odlazi u Beograd, odakle usmjerava pripreme za dizanje ustanka i početak oslobodilačkog rata.

Na njegovu inicijativu u Bihaću se 27. novembra 1942. sastaju predstavnici antifašističkih snaga iz svih krajeva Jugoslavije i formiraju AVNOJ (Antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Jugoslavije) kao privremeno tijelo vlasti. Godinu dana poslije, 29. i 30. novembra 1943., u AVNOJ se ponovno sastao u Jajcu i donio historijske odluke o budućem uređenju Jugoslavije kao federativne države ravnopravnih naroda i narodnosti Jugoslavije. Na istom zasjedanju Tito je dobio zvanje Maršala.

Nakon što su 1944. godine, bez obzira na sve, partizani uz manju pomoć Crvene armije oslobodili Jugoslaviju od okupatora, Tito kao efikasni politički pragmatik, za razliku od drugih komunističkih vođa ovoga doba počinje raditi na širenju svoje političke baze.

Nakon završetka rata, nova država, koja je 29. novembra 1945. promijenila ime u Federativna Narodna Republika Jugoslavija, je pod Titovim vodstvom postala dio Istočnog bloka i u njoj je uveden komunizam kao službena ideologija, zabranjene rad svih stranaka osim KPJ, te se, po uzoru na SSSR, počela provoditi nacionalizacija velikih poduzeća te prisilna kolektivizacija zemlje.

Za predsjednika Republike Tito je izabran 1953. godine, a donošenjem novog ustava (1974.) postao je predsjednik "bez ograničenja trajanja mandata".

Preminuo je u Kliničkom centru u Ljubljani, 4. maja 1980. godine. u 15:05 sati. Pokopan je 8. maja 1980. u Beogradu u Kući cvijeća. Na njegovoj sahrani bilo je prisutno oko 200 delegacija iz više od 120 država svijeta. Televizijski prenos sahrane preuzele su televizijske stanice u više od 40 zemalja.




(Patria / Lejla Trle)